Taal leer je samen

Van maandag 8 tot en met 15 september is het de Week van Lezen en Schrijven. In Nederland hebben 3 miljoen mensen tussen de 16 en 75 jaar moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. In de regio Heerlen alleen al gaat het om zo’n 14.000 mensen. Vaak komt daar ook moeite met digitale vaardigheden bij. Om ervoor te zorgen dat iedereen kan meedoen in de samenleving, vragen we bij SCHUNCK Bibliotheek in deze week extra aandacht voor taal. Dat gebeurt niet alleen binnen de muren van de bieb, maar ook daarbuiten – bijvoorbeeld in supermarkten in buurten waar de behoefte het grootst is.

Van deelnemer tot assistente

Een ware taalambassadeur is Rosario Villegas Pérez. Ze woont al 34 jaar in Nederland – ze kwam hiernaartoe voor de liefde – waarvan de laatste acht jaar in Heerlen. Oorspronkelijk komt ze uit Peru. Hoewel ze de Nederlandse taal al lang spreekt, blijft ze haar vaardigheden verbeteren. Ze begon ooit bij het Taalcafé in de bibliotheek, maar stapte een jaar geleden over naar Typisch Nederlands, een programma voor mensen die de basis van het Nederlands beheersen en zich verder willen verdiepen in taal en cultuur. “Lezen en schrijven in het Nederlands gaat me goed af. Maar het spreken vind ik nog steeds moeilijk, na al die jaren,” zegt ze. “Bij Typisch Nederlands leer je altijd iets nieuws. En het gaat niet alleen om de taal. Het is vijftig procent leren en vijftig procent samen zijn. Het draait ook heel erg om contact maken.”

Met gepaste trots: “De vrijwilligster die ons begeleidt ziet mij inmiddels als haar ‘assistente’. Omdat ik hier al lang kom, help ik nu ook anderen.”

Een bijzonder koffer

Het thema van de Week van Lezen en Schrijven is dit jaar Reizen. Voor Rosario krijgt dat thema een bijzondere lading. Twee jaar geleden leverde ze haar koffer via SCHUNCK in voor een project van het Fenix Museum in Rotterdam, een museum over migratie waarin onder andere allerlei verschillende ‘migratie’koffers worden geëxposeerd. Van de 2000 inzendingen werden er slechts 40 geselecteerd – haar koffer was daar één van. “Ik kon het niet geloven toen ik dat hoorde. Van al die mensen was ik uitgekozen!” zegt ze. Intussen is de tentoonstelling geopend, en is ook haar koffer te bewonderen en haar verhaal te beluisteren. “Binnenkort gaan we met de hele groep van Typisch Nederlands naar de tentoonstelling kijken. Het is een eer om daarbij te horen.”

Wat Rosario waardeert aan Typisch Nederlands, is de ontspannen sfeer. “Je mag fouten maken. Dat geldt ook voor mensen die Nederlands als eerste taal hebben. Taallessen zijn echt voor iedereen. Het gaat erom dat je blijft oefenen en dat je niet bang bent om te praten.” 

Onmisbare vrijwilligers

Ook Sara Sadouly, consulent basisvaardigheden bij SCHUNCK Bibliotheek, ziet dagelijks wat deelname kan betekenen. Ze werkt al een paar jaar in de bibliotheek, maar is sinds kort ook actief betrokken bij het Digi-Taalhuis en begeleidt onder andere taalactiviteiten en de vrijwilligers die daarbij onmisbaar zijn. “Zonder vrijwilligers zouden we dit niet kunnen doen,” zegt ze.

Volgens Sara is Typisch Nederlands waardevol omdat het laagdrempelig is en direct aansluit bij het dagelijks leven. “We lezen korte teksten, praten over actuele gebeurtenissen zoals Carnaval of Pasen en oefenen met schrijven. Het gaat om functionele taalvaardigheid: wat je vandaag leert, kun je morgen gebruiken. En het is ook gewoon gezellig. Die combinatie maakt dat mensen blijven komen.”

Toch ziet Sara dat er nog een grote groep mensen is die de bibliotheek niet weet te vinden. “In Heerlen hebben we een relatief grote groep laaggeletterden, maar we zien daar maar een klein deel van terug in onze activiteiten. Een groot deel van hen is hier geboren en getogen – de NT1-doelgroep. Er zit veel schaamte omheen. Mensen denken soms dat taallessen alleen voor nieuwkomers zijn, maar dat is niet zo. We bieden ook voor hen één-op-één begeleiding en activiteiten op maat.”

De drempel verlagen

Juist daarom grijpt SCHUNCK Bibliotheek de Week van Lezen en Schrijven aan om de drempel te verlagen. “We gaan de wijken in waar de behoefte het grootst is,” legt Sara uit. “We staan in supermarkten, organiseren koffiemomenten in de bieb en mensen kunnen een boodschappenpakket winnen. Het doel is dat ze ons leren kennen en ontdekken wat we voor hen kunnen betekenen.”

Ze hoopt dat verhalen zoals dat van Rosario ook anderen over de streep trekken. “Als je eenmaal binnen bent, merk je dat het hier veilig is, dat je fouten mag maken en dat er mensen zijn die je willen helpen. Dat is de eerste stap – en die kan veel verschil maken.”

Iedereen is welkom

Rosario knikt instemmend. “Het maakt niet uit of je net in Nederland woont of hier geboren bent. Taal leer je samen. Je leert niet alleen woorden en grammatica, maar ook van elkaar. En je hebt er plezier in.”

Tijdens de Week van Lezen en Schrijven is iedereen welkom om kennis te maken met het Digi-Taalhuis en de taalactiviteiten van SCHUNCK Bibliotheek. Of dat nu is in de bibliotheek zelf, tijdens een koffiemoment, of gewoon in de supermarkt om de hoek.