Terug- en vooruitkijken in de bieb: de ambitie reikt verder dan lezen
Vraag Sandra Uijlenbroek, manager van SCHUNCK Bibliotheek, naar wat de bieb anno nu allemaal bezighoudt, en ze schiet meteen in de lach: “Hoe lang heb je?”. Want de bieb, dat is allang niet meer de plek waar je alleen heen gaat voor een boek.
Sandra is verantwoordelijk voor álles wat binnen de Heerlense bieb gebeurt. En dat is nogal wat. “We werken aan collectie en informatie, taal- en leesplezier, basisvaardigheden en programmering en ontmoeting. We hebben steeds meer een maatschappelijke rol, die lang niet meer om alleen lezen draait”, zegt Sandra. Natuurlijk, in de vier vestigingen die elk een stadsdeel van Heerlen bedienen, kan naar hartenlust gelezen en uitgeleend worden. Maar anno 2023 gebeurt er veel en veel meer. “Dit jaar stond voor ons echt in het teken van bewustwording van die nieuwe educatieve en maatschappelijke functie van de bieb. Steeds meer mensen weten ons te vinden voor de vele diensten die we leveren.”
Gezinsgericht werken
Die nieuwe rol van de bieb is ook vastgelegd in de herziene bibliotheekwet. Landelijk zijn drie opgaves geformuleerd waar de bieb aan werkt: zorgen voor een geletterde samenleving, participatie in de informatiesamenleving en een leven lang ontwikkelen. “Dat vertalen we in ons geval naar de stad Heerlen. We hebben dit jaar extra focus gelegd op de jonge inwoners van onze stad, en dat heeft zijn vruchten afgeworpen. We hebben een stijging van 8% meer jeugdleden in de bieb. Daar zijn we enorm blij mee. We breiden ons programma rondom gezinsgericht werken dan ook steeds verder uit.”
Een vrijwilliger op huisbezoek in het programma Gezinsgericht Werken - SCHUNCK
Gezinsgericht werken is een visie én een werkwijze waarbij het gaat om het verbinden van van ouder en kind op het gebied van taal. Wanneer ouders hun kind al op heel jonge leeftijd stimuleren bij de taalontwikkeling, helpt dat het kind om meer te lezen en leesvaardiger te zijn. “We kunnen niet alleen maar verwachten dat de ouders naar de bieb komen. Daarom zoeken wij hen op. Bijvoorbeeld bij de Sjpruutcafés en de peuteropvang, waarmee we steeds nauwer samenwerken. We gaan met de ouders het gesprek aan over taalontwikkeling en bieden handvatten en informatie die hen daarbij helpt,” vertelt Sandra.
Kamperen in de bieb
Ook het programma rondom de Kinderboekenweek was dit jaar een bijzonder groot succes, mede dankzij het BoekieWoekie festival en de kinderen die met school de bieb hebben bezocht. “Dat leverde maar liefst 4.500 jeugdige bezoekers op in oktober, dat is echt ontzettend veel – en meer dan vorig jaar. We blijven ons inzetten om de bieb een aantrekkelijke plek te maken voor kinderen. Zo hebben we onlangs gekampeerd in de bieb, wat een enorme hit was, en hebben we voor het eerst een baby-bieb-tour georganiseerd.”
Baby-bieb-tour in SCHUNCK
Verbazing over het aanbod
De bieb is er natuurlijk niet alleen voor kinderen. Sterker nog, sinds 1 oktober betaalt de gemeente Heerlen de abonnementen voor 65-plussers die in Heerlen wonen. Dat brengt meer volwassenen naar de bieb – niet alleen voor een boek, maar ook voor het lezen van de krant, een spontane ontmoeting of hulp bij digitale- of overheidszaken. “We zagen dankzij deze regeling al na één maand een verdubbeling van het aantal leden van 65 jaar en ouder. Of deze groep meer gebruik gaat maken van hun biebpas zal de tijd ons leren, maar wat we wel al hebben gesignaleerd is dat er nu bijzonder veel mensen de bieb bezoeken die er al járen niet meer zijn geweest. Hun algemene reactie is verbazing over het aanbod van de bieb anno nu, met Klik & Tik computercursussen, diverse mogelijkheden voor vrijwilligerswerk en de gelegenheid om simpelweg een krant te lezen."
"Veel mensen waren zich niet bewust van deze functies – daar zit voor ons nu al de winst.”
“We vinden het belangrijk om hierin toegankelijk en laagdrempelig te zijn”, vervolgt Sandra. “Dankzij de groeiende club vrijwilligers kán dit ook. We zijn hen heel dankbaar. Ik vind het mooi om te zien dat zij, net als onze andere SCHUNCK-collega’s, met zoveel plezier in de bibliotheek werken. Ze zetten als team echt de schouders eronder. We krijgen het toch maar mooi met zijn allen voor elkaar.”
Vrijwilliger aan het werk in het Taalcafé
Medewerkers als informatieconsulenten
De algemene, landelijke ambitie voor volgend jaar is het uitbreiden van vier miljoen bieb-leden naar acht miljoen bieb-gebrúikers. En dat is een nuanceverschil, licht Sandra toe. “De uitleenfunctie van de bieb is aan verandering onderhevig, zoals eerder gezegd. We focussen dus meer en meer op gebruikers van ons hele aanbod, in plaats van mensen met een bieb-pasje. Deelnemers aan cursussen, gebruikers van de leer-/werkplekken en mensen die de krant komen lezen zijn voor ons allemaal van even groot belang.”
De computercursussen als Klik & Tik, waar er inmiddels negen per week van worden gegeven, zijn zo populair dat er inmiddels een wachtlijst is. Ook het Taalcafé in het Glaspaleis zit elke week tot de nok vol, en functie van de bieb als IDO (Informatiepunt Digitale Overheid) wordt ook enorm goed benut. “Al onze bibliotheekmedewerkers zijn informatieconsulenten, daardoor is ons IDO altijd open.”
"Met ons IDO zijn we uniek, we zijn namelijk altijd open tijdens de openingstijden van de bibliotheek – dus niet alleen met een spreekuur."
Uitbreiding van de werkplekken
Wie in het Glaspaleis door de verschillende verdiepingen van de bieb struint, zal zien dat de studie- en werkplekken ook steeds beter bezet worden. Misschien wel iets té goed. “Ook daar lopen we tegen onze maximale capaciteit aan. Op de +1 is het altijd druk, en de plekken op de tweede en derde verdieping worden steeds beter gevonden. We onderzoeken momenteel de mogelijkheden voor uitbreiding van de werkplekken, en optimalisatie van de indeling. Er zijn studenten die in stilte willen werken, maar ook groepjes die juist moeten overleggen. Daarnaast hebben we ook cursussen en taalcafés op deze verdiepingen, waarbij er uiteraard gepraat moet worden. We zoeken dus naar uitbreidingsmogelijkheden en tegelijkertijd een nieuwe balans qua indeling, eventueel met stiltezones. Gelukkig hebben we dit jaar twee mooie subsidies binnen de SPUK-regeling 2023-2024 (Eenmalige Specifieke Uitkeringen lokale Bibliotheekvoorzieningen) ontvangen. Hiermee kan SCHUNCK extra investeren in de bestaande bibliotheekvoorzieningen in het Glaspaleis. Dat is iets waar we volgend jaar mee gaan starten en hopelijk snel mooie stappen in zetten”, vertelt Sandra enthousiast.
Huiskamer van de wijk
Het subsidiegeld zal ook naar de nieuwe vestiging in Heerlerbaan gaan, die in de zomer binnen een BMV (brede maatschappelijke voorziening) haar deuren opent. Dat is een centrale plek waarin niet alleen de bieb is gehuisvest, maar ook onder meer een kinderopvang en huisartsenpraktijk. Sandra: “Dat is voor ons ook een primeur, en sluit helemaal aan bij onze maatschappelijke doelen. We zijn vindbaar en zichtbaar voor de bewoners van Heerlerbaan, en vormen op deze plek echt de huiskamer van de wijk, zoals we ambiëren”, zegt Sandra. Andere ambities voor 2024 zijn het verder uitbreiden van het gezinsgericht werken. “We willen nog meer ouders bereiken en hen gebruik laten maken van de diensten van de bieb. Vanuit de gemeente en rijksoverheid gaat hier ook steeds meer aandacht naar uit, dat helpt ons enorm. De extra focus op kinderen vertaalt zich in 2024 in meer Sjpruutcafés, en het herhalen en uitbreiden van bijzondere initiatieven voor deze doelgroep. Zo kun je eind januari je knuffel te logeren brengen in het SCHUNCK Glaspaleis tijdens de Nationale Voorleesdagen! Daarnaast willen we ervoor zorgen dat de paar scholen in onze regio die nog niet meedoen aan Boek1Boek en Boekenhut zich ook aansluiten. Want plezier in lezen, laat kinderen beter lezen.”