Voorlezen als kostbaar ouder-kind-moment

Dat kunnen Senna Pelzer en Soumaya Bentaiba, leidsters bij peuteropvang Mienie Beestje in Heerlen, beamen. Zij staan dag in, dag uit voor een groep van zestien peuters, tussen de twee en vier jaar. Omdat het een Pluszaal is, een opvang met meer ‘doelgroepkinderen’ dan gemiddeld, staan zij er niet met zijn tweeën, maar met drie leidsters. Senna legt uit: “Met deze doelgroepkinderen bedoelen we kinderen met een taal- of spraakachterstand, of kinderen die thuis een andere taal spreken. Wij bepalen het taalniveau van een kind, en daarbij een eventuele achterstand, door observatie. Aan de hand van spellen met taal en boekjes wordt gekeken of kinderen contact maken, of ze meekrijgen wat er gebeurt in een verhaal en of ze bijvoorbeeld kleuren of lichaamsdelen herkennen. Met voorlezen bepalen we het niveau, en proberen we dat vervolgens te verbeteren.”

Samenwerking SCHUNCK
Peuteropvang Heerlen heeft een nauwe samenwerking met SCHUNCK, om kinderen op een zo jong mogelijke leeftijd bekend te maken met boeken en lezen. Zo komt er vanuit SCHUNCK elke twaalf weken een nieuwe kist met diverse boekjes hun kant op , geschikt voor dreumesen en peuters, afgestemd op hun belevingswereld. Maar dat niet alleen. “Eens in de zoveel tijd komt een voorleesconsulent vanuit SCHUNCK de kinderen voorlezen, en we gaan af en toe met de groep kinderen en ouders naar de bibliotheek. Dat doen we om hen bekend te maken met de bieb, en eventuele drempels voor ouders zoveel mogelijk weg te nemen”, vertelt Senna. SCHUNCK speelt ook een belangrijke rol bij het op peil houden van de (voorlees)kennis en vaardigheden van de leidsters. “We zijn allebei in de leer voor voorleescoördinator, dat doen we ook via SCHUNCK. We leren via een driedelige cursus welke boeken het beste aansluiten bij specifieke kinderen, hoe we voorlezen interessanter kunnen maken en hoe de leeshoek beter kan worden aangekleed”, legt Soumaya uit.

VVE Thuis
Voor alle kinderen wordt dus veel voorgelezen, elke maand rondom een ander thema. “Dat wordt telkens aangepast aan de actualiteit, zo gaat het nu om eten en drinken, maar we hebben ook thema’s als ‘lente’, ‘verkeer’ of ‘feest’. We vullen onze boekenkastjes aan met boeken uit dat specifieke thema, kleden het lokaal aan in stijl en lezen voor uit boekjes die hierbij aansluiten”, vertelt Soumaya. Maar daar stopt het voorlezen niet. Voor de geïnteresseerde ouders is er ook een VVE (vroeg- en voorschoolse educatie) Thuis programma. Tijdens deze acht bijeenkomsten wordt ouders uitgelegd hoe ze thuis het beste kunnen voorlezen en welke boekjes geschikt zijn. Daarbij krijgen ze ook materialen mee voor thuis, zoals een werk- en een leerboekje. Momenteel loopt er een pilot waarbij de materialen voor thuis ook in andere talen wordt aangeboden, zoals Engels en Arabisch.

The Reading Corner
De VVE Thuis-bijeenkomsten zullen binnenkort ook door Debbie Weerts, voorleesconsulent bij SCHUNCK, worden bijgewoond. Zo wordt Debbie een bekend gezicht voor de ouders, wat er hopelijk toe leidt dat zij sneller een bezoekje aan de bieb zullen brengen. “We willen ervoor zorgen dat zoveel mogelijk ouders de weg naar de bieb weten te vinden. Kinderen hebben een taalrijke omgeving nodig. Ouders spelen hierin vanzelfsprekend een belangrijke rol. Een taalrijke omgeving kun je bieden door zoveel mogelijk te benoemen wat het kind doet en meemaakt, maar ook door het voorlezen van (prenten)boeken, en het zingen van liedjes en versjes. Dat hoeft niet persé in het Nederlands, juist in je moedertaal, de taal van je hart!”, vertelt Debbie. “De bieb heeft hiervoor een breed assortiment, óók voor anderstaligen. Op de derde etage is onze jeugdafdeling te vinden, met onder andere meertalig aanbod of tekstloze prentenboeken. Deze zijn goed te gebruiken voor anderstaligen, omdat de taal dan geen drempel hoeft te vormen. De digitale voorleeshoek ‘The Reading Corner’ is ook een leuke optie. Iedereen met een biebabonnement kan op deze website inloggen en een boek uitkiezen, dat vervolgens wordt voorgelezen in wel liefst zeven verschillende talen. Ideaal: iedereen kan thuis een boek openklappen en het verhaal via de computer laten voorlezen”, aldus Debbie.

Misverstanden over voorlezen
“Veel anderstalige ouders hebben, ten onrechte, het idee dat voorlezen in het Nederlands het beste is voor hun kinderen, ook al beheersen ze als ouders deze taal niet. We weten inmiddels dat jonge kinderen prima meerdere talen kunnen leren. Meertalige kinderen kunnen dus beter in hun ouders’ moedertaal worden voorgelezen, wanneer zij het Nederlands niet zo goed beheersen. Gelukkig krijgen ouders nu ook steeds meer middelen daarvoor. Want ook al willen ze hun kinderen in hun eigen taal voorlezen, als de boekjes er niet in hun taal zijn, houdt het al snel op.”

Een ander veelgehoord misverstand over voorlezen is dat ouders denken dat hun kind er te jong voor is, of dat lezen saai is. “We krijgen vaak terug van ouders dat kinderen niet opletten tijdens het voorlezen, en dat ze er daarom maar weer mee stoppen. Jammer, want ook al lijken kinderen afgeleid, ze pikken er toch iets van mee”, vult Soumaya aan. “Tijdens onze VVE bijeenkomsten laten we zien hoe je óók kunt voorlezen, bijvoorbeeld door alleen te bladeren, met toon te spelen of maar een paar bladzijdes te lezen. Het hoeft echt niet altijd een heel boek te zijn, van begin tot eind. Het prikkelt de fantasie van een kind door te vragen: en hoe zou het verhaal morgen verder gaan? Het is belangrijk om het lezen aan te passen aan het tempo van het kind.”

Toekomstplannen
SCHUNCK Bibliotheek wil in de toekomst ook ouders van nóg jongere kinderen bereiken. Bijvoorbeeld door intensieve samenwerkingen met kinderdagverblijven, consultatiebureaus en kraamzorg. “Met JENS en Alcander werken we al samen aan de Sjpruutcafés, waarbij nieuwe ouders in aanraking komen met de kracht van taal. Zulke initiatieven gaan we uitbreiden. We willen ook de wekelijkse voorleesuurtjes gaan verbreden. Zo hebben we eind januari een voorleeshalfuurtje in het Pools, en daarna volgt voorlezen in het Arabisch”, vertelt Debbie.

Debbie wil nogmaals benadrukken hoe goed voorlezen is voor zowel ouder als kind. “Voorlezen doet wonderen voor de woordenschat van een kind, maar zorgt daarnaast ook voor een kostbaar dagelijks ouder-kind-moment. Dat is toch zonde om te moeten missen?”