Lezen op school? Zo maken we het leuk!

Nu hebben de basisscholen in Heerlen namelijk Boek1Boek*: een online schoolbieb die het lezen stimuleert voor leerlingen vanaf groep 4/5. Ruim twintig jaar geleden werd dit systeem kleinschalig opgezet en ingericht, als opvolger van de bus. De online bieb, die in deze specifieke vorm uniek is voor Heerlen, is met de jaren steeds verder uitgebreid en verfijnd. Het idee is simpel. Via de website boek1boek.nl worden leerlingen wegwijs gemaakt in het online (zoek)systeem, en leren ze zo zelf keuzes maken, boeken bestellen en uiteindelijk plezier in het lezen te krijgen. Boek1Boek is onderdeel van de Bibliotheek op School dienstverlening voor het basisonderwijs. De groepen 1 tot en met 4 ontvangen een wisselcollectie, de Boekenhut. Met deze beide dienstverleningen is de doorlopende leeslijn gegarandeerd.

Logistieke zaken

Achter de schermen werkt een team van leesconsulenten, servicemedewerkers en collectiebeheerders hard aan het reilen en zeilen van dit bijzondere leesnetwerk. Zo ook Ine Wolters. Als klantenservicemedewerker is zij een van de gezichten achter Boek1Boek. “Via Boek1Boek kunnen kinderen digitaal boeken bestellen, ieder voor zich. We bezorgen een keer per drie weken boeken aan elke deelnemende school. Daarbij kan iedere midden- en bovenbouwleerling drie boeken per ronde uitkiezen. Gemiddeld kan een kind zo per week een boek lezen – vakanties daar gelaten”, vertelt Ine. Lezen in de vakantie is echter ook mogelijk, want de Boek1Boek boeken mogen ook mee naar huis. Als aanspreekpunt is Ine er voor vragen vanuit de scholen. Verder zorgt ze voor een soepel verloop van de logistieke zaken. Dat doet ze samen met haar collega’s vanuit de nieuwe Boek1Boek locatie, gelegen op De Kissel in Heerlen. De leesconsulenten van SCHUNCK brengen de collectie tot leven op de scholen, vertelt Ine. “Ramona en Veerle dragen bij aan de leesbevordering en het leesplezier voor de leerling en informeren ook de ouders over het belang van (voor)lezen. Op school enthousiasmeren zij de leerlingen via werkvormen of het maken van een keuze voor een boek via leesgesprekken.

Lijstjes

De kinderen leren vanaf ongeveer acht jaar om te gaan met dit digitale systeem van boeken zoeken en bestellen. Via deze weg maken ze kennis met de uitgebreide bibliotheekcollectie, die speciaal voor hen is samengesteld. Door de ruime keuze en actuele collectie wordt het zelf kiezen van een boek makkelijker en leuker. “Het zoeken en bestellen gaat de meesten van hen goed af. En wanneer het niet lukt, krijgen ze ondersteuning van de leesconsulenten. We houden op de website ook lijstjes bij, bijvoorbeeld met nieuwe aanwinsten, tips van de leesconsulenten of stripboeken. Alles om het zoekplezier te vergroten, en zo het lezen te stimuleren”, aldus Ine.

“We hebben een fijne samenwerking met de scholen”, gaat Ine verder. “We halen geregeld feedback op over de dienstverlening. Dat draagt bij aan de doorontwikkeling en optimalisering van onder meer het bestelsysteem.” Nog niet alle scholen in Heerlen doen mee aan Boek1Boek. “De meeste scholen wel hoor, maar een paar nog niet. Gelukkig heeft de gemeente sinds dit schooljaar een extra subsidie voor dit project aan scholen toegekend. Daardoor verwachten we dat er vanaf het nieuwe schooljaar in september bijna alle scholen zullen meedoen.”

Zesduizend kinderen

Toch zijn er al mooie cijfers te overleggen. Vorig schooljaar deden er 26 scholen mee aan Boek1Boek, waarvan 22 uit Heerlen en 4 scholen van buiten Heerlen. In totaal deden maar liefst 6.000 kinderen actief mee aan Boek1Boek. “Hoeveel boeken elk kind leest, varieert. Sommigen lezen heel fanatiek, sommigen wat minder. Maar, ter illustratie, we hadden in datzelfde schooljaar 38.000 uitleningen. Dat zijn dus gemiddeld ruim zes uitgeleende boeken per kind, per jaar.”

Taal- en leeshulp

Basisschool Eikenderveld in Heerlen is één van de deelnemende scholen. Florian Smit is daar niet alleen leerkracht van groep 6/7, maar ook taal- en leesspecialist. “Ik sta al twaalf jaar voor de klas, waarvan de laatste vijf jaar op deze school. Ik geef alle lessen, maar heb bijzondere affiniteit met de Nederlandse taal, en daarmee dus ook lezen. Op onze school zitten relatief veel kinderen die Nederlands als tweede taal hebben. Alle taal- en leeshulp is dus welkom.”

Basisschool Eikenderveld maakt al vanaf dag één gebruik van Boek1Boek. “Ik bestel als leerkracht twaalf boeken, hieruit lees ik veel voor in de klas. Daarnaast help ik kinderen bij hun boekenkeuze. Het helpt dat ik zelf veel kinderboeken lees – zo weet ik van elk genre wel iets. Ook de themalijsten op de Boek1Boek website zijn daarvoor heel handig. Ik probeer te voorkomen dat kinderen blijven hangen in de standaardboeken, ik wil hun horizon verbreden”, zegt Florian.

Oorlogsgeheimen

In de bovenbouw van Eikenderveld leest praktisch iedereen via Boek1Boek. Er is het dagelijkse leeskwartier in de klas, maar Florian probeert ook met kleine ‘trucs’ de kinderen aan te zetten tot lezen. “Onlangs deden we ‘meester uit de boekenkast’ bij SCHUNCK in de bibliotheek, waarbij de kinderen aan de hand van mijn hobby’s boeken mochten uitzoeken. Dat werd onder meer een kookboek, omdat ik van eten houd, en een boek over Marokko, vanwege mijn reislust. Zo leren ze mij beter kennen, en leren ze boeken met bepaalde onderwerpen of thema’s zoeken in een bieb. Ook lees ik geregeld voor uit een boek. Nu is dat Oorlogsgeheimen van Jacques Vriens. Een relatief dik boek met 180 pagina’s, over een thema dat kinderen zeker aanspreekt, maar door de dikte van het boek – en de vele letters – zouden ze het zelf niet snel kiezen. Nu ik het voorlees blijkt dat ze het een heel mooi verhaal vinden. Ik zeg dan: lees eens elke dag een hoofdstuk. Als je het na drie dagen en drie hoofdstukken nog steeds niet ziet zitten, prima, maar anders kun je net zo goed doorlezen.”

En natuurlijk, zegt Florian, er zijn altijd kinderen die niet van lezen houden. “Dat heeft niets met niveau te maken, maar met interesse.” Florian ziet wel verschil als kinderen veel lezen. “Hun algemene kennis groeit, en ze maken een sprong qua taal, (begrijpend) lezen en schrijven.” Hij vindt dan ook dat elke school mee zou moeten doen aan Boek1Boek. “De kinderen lezen steeds nieuwe boeken, ze maken kennis met de bieb en ze raken enthousiast over lezen.”

Samenwerken met leesconsulenten

Dat kan Maartje Dohmen alleen maar beamen. Zij is als leerkracht en taal-/leesspecialist verbonden aan speciaal basisonderwijs De Griffel in Heerlen, ook een school die aangesloten is bij Boek1Boek. “Ik sta vier dagen in de week voor de klas, en besteed een dag in de week aan taal en lezen. Ik heb altijd in het speciaal onderwijs gewerkt. Ik heb een uitstapje gemaakt in mijn onderwijscarrière om onderzoek te doen naar dyslexie bij kinderen, en hen daarbij te begeleiden. Ik heb dus altijd bijzondere affiniteit gehad met lezen en taal”, vertelt Maartje.

Maartje werkt graag samen met de leesconsulenten van Boek1Boek. “Je merkt dat ze onderwijservaring hebben, ze helpen ons altijd bij vragen over en namens de kinderen. Leesconsulente Veerle komt geregeld langs voor gesprekjes met de kinderen, hierbij helpt ze hen met het zoeken naar wat ze leuk vinden en wat bij hen past, zowel qua thema als schrijver. Zo leert ze hen zelf keuzes te maken”, vertelt Maartje.

Iedereen doet mee

Boek1Boek is ook wat haar betreft een aanrader voor scholen. “Het systeem zorgt voor actuele titels die je anders niet zou kunnen aanbieden, de kinderen wordt niets opgelegd omdat ze zelf kunnen zoeken, en er is veel keuze. Maar bovenal is het een goed systeem: het zoeken werkt fijn, er zijn handige lijstjes en de kinderen kunnen favorieten aanmaken.” Op school zijn er technische leeslessen, maar ook er wordt ook recreatief gelezen. “Iedereen doet mee. Soms willen kinderen de boeken langer lenen, dat kan gelukkig ook. Want kinderen lezen op hun eigen tempo.”

Maartje merkt dat kinderen doordat ze zelf boeken kunnen kiezen, méér gaan lezen. “Als ze een boek vinden dat hen aanspreekt, lezen ze wel. Maar, dat gezegd hebbende, we kijken ook mee naar wat ze lezen. Als we zien dat een kind alleen maar boeken over voetbal leest, helpen we bij het zoeken naar alternatieven. We geven tips, en vragen de kinderen om verder te lezen in een boek waaruit we voorlezen. Alles om hun blik te verruimen. En dat kan makkelijk, want het Boek1Boek aanbod is ontzettend breed.”

Meer weten?

* Boek1Boek: Vanaf groep 5 van het primair onderwijs stimuleren we het lezen met aantrekkelijke boeken waar leerlingen zelf hun keuze uit kunnen maken. Deze online schoolbieb van Boek1Boek maakt lezen voor leerlingen een belevenis. Via internet een keuze maken, bestellen en boeken in de klas geleverd krijgen. Dat werkt! Lees meer >

* Boekenhut: Voor de groepen 1, 2, 3 en 4 van het basisonderwijs stimuleren we het lezen met aantrekkelijke boeken waar leerlingen zelf hun keuze uit kunnen maken. Deze collecties op maat wisselen gedurende een schooljaar vijf keer zodat de leerling steeds uitgedaagd wordt voor een nieuwe leesbeleving! De bijbehorende Boekenhut maakt het leesfeest compleet! Lees meer > 

* Het Leesgesprekje: voor kinderen op de basisschool ontwikkelden we het Leesgesprekje; een leidraad om in gesprek te gaan met het kind om zo een boek te vinden dat bij het kind past.  

* Sneak peek op onze Boek1Boek logistieke locatie >