Andy Warhol en sterfelijkheid
Andy Warhols fascinatie met 'dood en rampspoed' leidde tot diepe persoonlijke reflectie en verkenning van de vergankelijke aard van het leven.
Als zoon van Slowaakse immigranten was zijn jeugd doordrenkt met de mystieke riten van de Byzantijnse katholieke kerk en de sterke religieuze overtuigingen van zijn moeder, Julia Warhola. Net als de vele immigranten die rond de eeuwwisseling naar het bloeiende industriële centrum van Pittsburgh werden getrokken, werd de familie Warhola aangetrokken door de droom van welvaart. Maar de realiteit van het leven in Amerika was harder en gecompliceerder dan ze misschien hadden verwacht.
Bij hun aankomst koesterden de Warhola's hun tradities en geloof, wat troost bood in het grimmige Pittsburgh. Deze invloeden uit zijn kindertijd bleven Warhol zijn hele volwassen leven lang beïnvloeden en vormden een belangrijk thema in zijn werk.
Vergankelijkheid
Warhol was zich zeer bewust van de broosheid en vergankelijkheid van het leven, wat hem in een constante staat van angst deed leven. Hij maakte zich van jongs af aan zorgen over zijn gezondheid, en nog meer na de moordaanslag op zijn leven in 1968, die hem bijna het leven kostte. Het beïnvloedde hem diep, zowel psychologisch als fysiek. De gebeurtenis liet opvallende littekens achter en Warhol moest de rest van zijn leven een medische gordel (korset) dragen.
In 1962 maakte Warhol zijn eerste schilderij over het thema 'dood', getiteld 129 Die (Plane Crash). Het is een grote handgeschilderde weergave van een voorpagina van een roddelblad, over het neerstorten van een Boeing 707. Dat ongeluk vond plaats in juni, slechts twee maanden voor de zelfmoord van Marilyn Monroe, waardoor Warhol mogelijk niet alleen zijn gedachten over 'de dood' vasthield, maar ook geïnspireerd werd tot het maken van zijn serie iconische 'Marilyns' later in datzelfde jaar.
Andy Warhol, Self-Portrait with Skull, 1978, Medium: acrylic and silkscreen ink on linen. The Andy Warhol Museum, Pittsburgh; Founding Collection, Contribution The Andy Warhol Foundation for the Visual Arts, Inc. 1998.1.813. © The Andy Warhol Foundation for the Visual Arts, Inc. c/o Pictoright Amsterdam 2025.
Geestige speelsheid
Warhols fascinatie voor het thema 'dood en rampspoed' ontwikkelde zich tot een persoonlijke reflectie en verkenning van de vergankelijke aard van het leven. De tentoonstelling Andy Warhol: Vanitas toont enkele zelden getoonde kunstwerken van Warhol, zoals de serie tekeningen van schedels en zijn zelfportretten met een schedel. In 1978 fotografeerde en schilderde Warhol zichzelf met een schedel balancerend op zijn hoofd en op zijn schouder. Hij kocht de schedel halverwege de jaren zeventig op een Parijse rommelmarkt. Hoewel de aanslag op zijn leven hem dicht bij de dood bracht en hem voor altijd veranderde, tonen deze zelfportretten ook een uitgesproken geestige speelsheid.